Στις 4 Μαρτίου του 1952, ο γίγαντας της αμερικανικής λογοτεχνίας Έρνεστ Χέμινγουεϊ ολοκληρώνει το αριστουργηματικό έργο του “Ο γέρος και η θάλασσα”. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους έγινε η πρώτη δημοσίευση. Τον επόμενο χρόνο, το 1953, ο συγγραφέας τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιντζερ και το 1954 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το 1958 έγινε κινηματογραφική ταινία και από εκεί και μετά μεταφράστηκε, εκδόθηκε πολλές φορές, έγινε εικονογραφημένο περιοδικό για παιδιά, animation, audiobook και μέχρι σήμερα εξακολουθεί να είναι ένα σπουδαίο κλασικό δείγμα της αμερικανικής νεανικής λογοτεχνίας και όχι μόνο.
Γράφει η Μαρία Σιατρίδου-Τρουλάκη
Ο γέρο-Σαντιάγο είναι ψαράς, όμως άτυχος ψαράς, αφού είχε 84 μέρες να πιάσει ψάρι. Στην θάλασσα, του έκανε παρέα ένα μικρό αγόρι, όμως μετά τις πρώτες 40 μέρες χωρίς να πιάνουν λέπι, το αγόρι εγκατέλειψε. Ο γέρος Σαντιάγο συνέχισε μόνος του, ώσπου ήρθε η μαγική στιγμή, και συναντήθηκε με έναν τεράστιο ξιφία. Πάλεψε δύο-τρεις μέρες, χωρίς φαγητό και νερό, μέχρι να δαμάσει το γιγάντιο ψάρι και αφού κέρδισε τη μάχη, το έδεσε δίπλα στη βάρκα του και πήρε το δρόμο της επιστροφής για την παραλία του χωριού. Τώρα θα έβλεπαν όλοι πόσο δεινός ψαράς ήταν. Οι καρχαρίες όμως οσμίστηκαν το αίμα του πληγωμένου ζώου και άρχισαν να επιτίθενται στον ξιφία. Ο γέρος ψαράς με μεγάλη θέληση, επιμονή, αντοχή και κόπο κατάφερε να φέρει στη στεριά το ψάρι. Όταν έφτασε όμως στην παραλία, όλοι είδαν ότι έσερνε με τη βάρκα του απλά ένα τεράστιο ψαροκόκκαλο. Δεν έχει σημασία. Ο Σαντιάγο μπορεί να μην έφερε το ψάρι, απέδειξε όμως σε όλους ότι κατάφερε να το δαμάσει.
Το βιβλίο είναι μία αλληγορική νουβέλα 27.000 λέξεων, με πολλά και δυνατά νοήματα για τον αδιάκοπο αγώνα της ζωής. Οι άνθρωποι δίνουμε καθημερινά πολλές μάχες, πότε αντάξιές μας και πότε ανυπέρβλητες. Σημασία έχει να μην τα παρατάμε ποτέ μπροστά στις αντιξοότητες, να αγωνιζόμαστε ακόμη και αν ο αγώνας φαίνεται άνισος, λίγο να ξεκουραζόμαστε και ξανά από την αρχή. Εξάλλου, δεν χάνεται ο πόλεμος εάν δεν κερδίσουμε μία μάχη… Πόσες φορές βγήκαμε από έναν αγώνα της ζωής ηττημένοι, έχοντας όμως την αίσθηση της νίκης;
Ο γέρος κηρύσσει τη δύναμη του ανθρώπου πάντα σε αρμονία με τη φύση. Πολλές φορές σκέφτηκε βαθυστόχαστα: «θα θρέψει πολλούς ανθρώπους το ψάρι, οι άνθρωποι όμως είναι αντάξιοι του; » ή, «ο άνθρωπος ποτέ δεν νικιέται, καταστρέφεται μόνο.».
