Βράδιασε. Κουβάλησε ο Απρίλης τα προικιά του, τα άπλωσε σε παρτέρια και μπαξέδες, μέχρι και στις σχισμές των βράχων είχε κρύψει από τα πέρσι σποράκια, φυτρώναν κλαράκια με ανθούς, να ‘χουν κι οι πέτρες τα άνθη τους.
Από τη Γέρση, της Αργυρώς Μαργαρίτη
Μπορεί να είναι ο τέταρτος μήνας του χρόνου, ο δεύτερος της Άνοιξης, αλλά για μένα είναι ο μήνας του Θεού Ήλιου, ολόχρυσος και γελαστός.
Αν ήταν λουλούδι, θα ήταν μπουμπούκι, σποράκι μέσα στη γη που αναδεύεται να βγει στο φως. Αν ήταν χρώμα, θα με θάμπωνε με το χρυσό του. Αν ήταν άντρας, ένας γεροδεμένες ταξιδευτής θα μου ζητούσε νερό να ξεδιψάσει και ως ανταμοιβή θα μου χάριζε δεκάδες μπουκαλάκια με αρώματα λουλουδιών που ακόμα δεν άνθισαν.
Πήρε το όνομά του από το λατινικό ρήμα aperire, που σημαίνει «ανοίγω». Τώρα ανοίγουν τα μπουμπούκια, τώρα σκάνε τα σποράκια που θα δώσουν καρπούς αργότερα.
Κάποτε ο Νέρωνας ήθελε να τον ονομάσει Νερώνιο (Neronius) γιατί σώθηκε από μια συνομωσία εναντίον του. Αλλά ευτυχώς, δεν επικράτησε. Όχι πως θα ήταν η πρώτη φορά. Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος από αντίστοιχους ρωμαίους αυτοκράτορες βαφτίστηκαν έτσι! Εμείς του έχουμε δώσει διάφορα ονόματα που ακόμα καλά κρατούν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
- Τον ονομάζουν Ανθομηνά, γιατί τότε ανθίζουν τα λουλούδια.
- Τονε λένε Λαμπριάτη γιατί η μεγάλη της χριστιανοσύνης γιορτή πολύ συχνά συμπίπτει στις μέρες του.
- Λέγεται Γρίλλης, που θα πει γκρινιάρης, γιατί πια μέσα στις αποθήκες και τα κελάρια αρχίζουν να τελειώνουν τα τρόφιμα και οι προμήθειες του χειμώνα και Τιναχτοκοφινίτης γιατί τινάζουν τα κοφίνια, να τα καθαρίσουν από τα υπολείμματα ώστε να δεχτούν τη νέα σοδειά.
- Αϊγιωργίτης, είναι η πιο διαδεδομένη ονομασία, προς τιμήν του Άη Γιώργη που γιορτάζεται στις 23, αλλά μετακινείται στη δεύτερη μέρα της Λαμπρής, αν εκείνη πέσει μέσα στα Άγια Πάθη.
- Στην αρχαιότητα καλείτο Μουνιχιών.
Οπωσδήποτε, αξίζει να επισημανθεί πως ενώ όλοι οι μήνες απέκτησαν το όνομά τους τιμώντας Θεούς και βασιλείς, ή φανερώνοντας την αριθμητική τους σειρά, αυτός ο μήνας είναι ο μοναδικός που μας λέει: «Με λένε Απρίλη γιατί τώρα ανοίγουν τα σπόρια και τα λουλούδια»!!!
Πρωταπριλιά
Έλα να πούμε ψέματα ένα σακί γιομάτο φόρτωσα ένα μπόντικα σαράντα κολοκύθια κι απάνου στα καπούλια του ένα σακί ρεβύθια
Θυμάμαι να τρελαινόμαστε για το ποιος θα ξεγελάσει τον άλλον με τα ψέματα εκείνης της μέρας. Όταν πήγαινα στο σχολείο, και ως μαθήτρια και ως καθηγήτρια, αλλάζαμε τάξεις ή βγάζαμε άλλα βιβλία την ώρα του μαθήματος. Θαρρώ πως σήμερα μόνο κάποιοι νοσταλγοί του παρελθόντος κρατούν αυτό το έθιμο.
Και φυσικά αυτό το παιχνίδι με τα ψέματα κρατάει από πολύ παλιούς καιρούς. Αναφέρεται ότι στην αρχαιότητα οι σεμνές γυναίκες, δηλαδή οι αρχόντισσες, την πρώτη μέρα του Απρίλη τιμούσαν τη θεά Αφροδίτη, ενώ «αι του πλήθους γυναίκες» – του δρόμου, σαν να λέμε-, πήγαιναν πρωταπριλιάτικα να λουστούν στα λουτρά των ανδρών, φορώντας μόνο, οι αθεόφοβες, στεφάνια από μυρσίνη. Σόδομα και Γόμορρα, δηλαδή!
Η επικρατέστερη θεωρία αυτού του εθίμου ανάγεται στους Κέλτες και τους Γάλλους.
Σχετικά με την κέλτικη εκδοχή, επειδή τότε ξεκινούσε το ψάρεμα, έλεγαν ψέματα οι ψαράδες σχετικά με το μέγεθος της ψαριάς. Όσο για τους Γάλλους, που συμβολίζουν αυτή τη μέρα με ένα ψάρι (!!??), λέγεται πως επειδή μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά στη Γαλλία ξεκινούσε την πρώτη του Απρίλη, όταν αυτό άλλαξε, πολλοί αρνήθηκαν να αποδεχτούν τη νέα συνθήκη και συνέχιζαν να γιορτάζουν την πρώτη μέρα του χρόνου την Πρωταπριλιά στέλνοντας ακόμα και δώρα στους… συμβιβασμένους!
Οι βροχές του Απρίλη είναι ευλογία και ο λαός το αποτύπωσε σε παροιμίες και στιχάκια!
Του Απρίλη η βροχή, κάθε κόμπος και φλουρί.
Αν ρίξει Απρίλης τρεις βροχές κι ο Μάης άλλες δύο,
να δεις σταφύλια σαν παιδιά και πίτες σαν αλώνια.
Όσοι τυχεροί έχετε κήπους, ακόμα κι εσείς που θέλετε να ζήσετε το όνειρο μέσα από τις γλάστρες της βεράντας, να ξέρετε πως αυτό τον μήνα ξεκινά η σπορά για να έχουμε αργότερα φρέσκα φασολάκια και… αράπικα φυστίκια! Εγώ, πάντως, μέχρι το τέλος του μήνα θα μαζεύω από τις ζαρντινιέρες μου αγκινάρες, αρακά, κρεμμυδάκια και μαρούλια! Εσείς έχετε κάποιο βαρέλι με κρασί, οφείλετε να κρατάτε δροσερό το χώρο και να προσέξετε τα διάφορα μυγάκια που έλκονται από τη μυρωδιά του χυμένου κρασιού.
Όμως, πάνω από όλα, αυτό τον μήνα γιορτάζει ο ροδαλός γιος της Αφροδίτης και ο ποιητής μας καλεί να στροβιλιστούμε μαζί του, να σπάσουμε τα δεσμά της πολιορκίας που μας φυλακίζει και να χορέψουμε ακόμα κι αν χρειαστεί να παραμείνουμε Ελεύθεροι Πολιορκημένοι…
Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη, Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα, Και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους Ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος. Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα, Χύνονται μες την άβυσσο τη μοσχοβολισμένη, Και πέρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους, Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους, Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
