Γράφει η Μαρία Σιταρίδου-Τρουλάκη
Ξεκινώντας από τον τίτλο στο γκριζωπό εικαστικό εξώφυλλο με τις αδρές σκούρες γραμμές και συνεχίζοντας στο οπισθόφυλλο, όπου καταγράφεται ο μυστικός όρκος ζωής ενός από τους ήρωες με γραφή χειμαρρώδη και ασύντακτη, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι θα διαβεί φαράγγι δύσκολο…. και η περιέργεια εξάπτεται, πολύ περισσότερο δε, εάν έχει την καλή τύχη να γνωρίζει την συγγραφική στόφα της Καρυστιάνη από προηγούμενα έργα της.
Για ποιο φαράγγι λοιπόν πρόκειται; Αυτό που θα διανύσει η παρέα των επτά αδελφών, αλλά για ποιον λόγο; Μήπως για την απόλαυση της αξιοθέατης φύσης σε ένα σφακιανό φαράγγι «αμόλυντο από τους Ναζί» ή για αυτό το κάτι που έχουν τα σιωπηλά περίκλειστα φαράγγια με τη μοναδική έξοδο;
Μάιος του 2014. Επτά αδέλφια , τέσσερα αγόρια και τρία κορίτσια ζουν τις ζωές τους σκορπισμένα σε Χανιά-Ρέθυμνο Αθήνα-Καστοριά και Αλεξανδρούπολη. Μετά το «κατευόδιο» του πατέρα τους πριν 29 χρόνια είχαν κάνει τάμα να βρεθούν όλοι μαζί σε μία πεζοπορία-μνημόσυνο για να αναθερμάνουν τις σχέσεις τους, να αναθυμηθούν, να μαρτυρήσουν, να απολογηθούν, να εκφραστούν, να αλαφρώσουν. Η επιλογή του φαραγγιού για τη συνάντηση καθόλου τυχαία. Κάτι έχουν τα φαράγγια, όπου «η πέτρα πετάει πέρα τη σκαρταδούρα , ορίζει τα σημαντικά και απολύτως απαραίτητα, τα ζυγίζει στις σωστές διαστάσεις».
Στην ησυχία της φύσης, χωρίς περισπασμούς, θα βουτήξουν στο συνειδησιακό, θα αποφορτιστούν, χωρίς πολλά λόγια και διαλόγους, μόνο με τα αγγίγματα, με αγκαλιασμένα βλέμματα και πού και πού με έντονα φορτισμένους μονολόγους. Όλα αυτά θα λειτουργήσουν πότε σαν εργαλεία αλληλοπροσέγγισης του ψυχισμού τους και πότε σαν «ήπιος μελωδικός ρυθμός αργού χανιώτικου συρτού» στην κοινή οδοιπορία του φαραγγιού.
Ο πρεσβύτερος Βαρδής, ο συνεχιστής της οικογενειακής παράδοσης του φούρνου, ο Γεράσιμος παντρεμένος στο Ρέθυμνο, η Ευδοκία η μεγαλύτερη από τις αδελφές και χήρα, η Ινώ χωρισμένη, ο Ελισσαίος γκέι φαρμακοποιός στην Ιταλία, η Θεώνη εργένισσα ζωγράφος στην Καστοριά και ο βενιαμίν Αργύρης, όσο γίνεται πιο μακριά από την Κρήτη, στην Αλεξανδρούπολη μόνος κι αυτός να παλεύει με τους δαίμονές του.
Επτά ιστορίες, επτά ψυχογραφήματα αυτόνομα αλλά και συμπλεκόμενα, με την απολαυστική γραφή της συγγραφέως να μοσχοβολά θυμάρια, ασφόδελους και ανθούρια, αλλά και ποίηση και κρητική ντοπιολαλιά. Επτά απλοί άνθρωποι της εποχής της «κρίσης» σμίγουν στο Ασφεντιανό φαράγγι, διστακτικά και αμήχανα στην αρχή -πολλά τα χρόνια της απομάκρυνσης- πιο θαρρετά μετά, με προσωπικές καταβυθίσεις στην ψυχή και απολογισμούς. Όλα αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν κάποιοι έζησαν όμορφα, πρόκοψαν, κάποιοι άλλοι μπλέχτηκαν στο δίχτυ κακιάς μοίρας και δεν ελευθερώθηκαν ποτέ, κάποιοι βρέθηκαν σε διλήμματα ανείπωτα, αλλά όλοι βιώνουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που διαμόρφωσε προς το χειρότερο τις ζωές τους. Θα ειπωθούν όλα άραγε; Θα γίνει αυτή η ομαδική «μεταλαβιά» της αλήθειας; Θα το ανακαλύψει ο αναγνώστης στην εξέλιξη της πλοκής που θα τον κρατήσει δέσμιο μέχρι την τελευταία σελίδα.
Από σήμερα γερνάμε όλοι μαζί.
Μία υπόσχεση λύτρωση, μία ιστορία βιωματική (;) ύμνος στην αδελφική αγάπη και στοργή, στα προσωπικά τραύματα άσχημης εμπειρίας, στο δίλημμα τού εάν αξίζει να γυμνωθούν ολότελα ψυχές και συνειδήσεις, απωθημένα και αντοχές, αν θα αδειάσουν το ψυχικό φορτίο τους εκεί, μέσα στο φαράγγι και να βαπτιστούν σαν σε «κολυμπήθρα λύτρωσης και αυτογνωσίας». Το «μαζί» είναι το ζητούμενο, που για χάρη του, κάποια αδέλφια δεν θα μαρτυρήσουν τα βαριά τους μυστικά και θα γίνει εκεί στους βράχους: «Μία ουρανοκατέβατη σφήνα γνήσιας αγάπης, πού ξεφύτρωσε σαν ”λαγοκοιμηθιά” καταμεσής στο φαράγγι».
Η γλώσσα γραφής ποιητικά ασύντακτη, γοητευτική, χωρίς στολίδια, παρά μόνο με εκείνα της πλούσιας κρητικής λαλιάς και θυμοσοφίας, συμπυκνωμένη και στακάτη, λόγος που πότε γρατζουνάει την ψυχή και πότε καρφώνει χαμόγελα από το υποδόριο βιτριολικό χιούμορ.
Παντού αλμυρή η θάλασσα, μα τόπους τόπους λύσσα.
Μπορεί τα γεράματα να θέλουνε ισιάδες, αλλά εμείς έχομε μπαστούνι το μυαλό μας.
Σαν παραγεράσει ο άνθρωπος λιγοστεύει και το μπόι και τα μαλλιά και τα δόντια και το μνημονικό, απείραχτο μένει μόνον το ονοματεπώνυμο, για να γραφτεί σωστό στο μαρμαράκι.
Χείμαρρος τα λεκτικά παιχνιδίσματα της συγγραφέως, ασυγκράτητη η έμπνευσή της και η ικανότητα να στήνει σκηνές και εικόνες «ομιλούσες». Ένα είναι το σίγουρο. Όποιος συνοδεύσει αναγνωστικά την αδελφική παρέα στο φαράγγι- εξομολογητήριο δεν θα βγει από εκεί ίδιος…
