Γράφει η Νατάσα Μουτούση
Η συγγραφέας πλάθει άριστα με τη σκέψη τον λόγο της και, ως καθηγήτρια ψυχολογίας, έχει την ικανότητα να κάνει περιεκτική διαχείριση των νοημάτων σε περιορισμένο αριθμό λέξεων. Συγγράφει έτσι ένα βιβλίο ολιγοσέλιδο με πλούτο μηνυμάτων και συμβολισμών. Συνθέτει την ιστορία μιας οικογενείας τριών γενεών που κινείται μέσα στο χρονικό πλαίσιο ενός περίπου αιώνα και αλληγορικά αναφέρεται στην ιστορία της Ελλάδας εκείνη την περίοδο.
Είναι εντυπωσιακά ευρηματική η ιδέα της αφήγησης της ιστορίας, η οποία ολοκληρώνεται στον χρόνο που διαρκεί μία πτήση από Ν. Υόρκη στην Αθήνα. Μόλις 8 ώρες και 35 λεπτά της πτήσης είναι αρκετά να καλύψουν χρονικά ιστορίες οικογενειακές, αλλά και πολιτικές της χώρας, γεμάτες οδυνηρά περιστατικά και ανομολόγητες αλήθειες.
Ο Τζόναθαν, τρίτη γενιά Ελληνοαμερικάνος στη Ν. Υόρκη, παίρνει τη μεγάλη απόφαση να πραγματοποιήσει, για πρώτη φορά, το υπερατλαντικό ταξίδι στον τόπο καταγωγής των προγόνων του, στην Ελλάδα. Με το πέταγμα του αεροπλάνου ψηλά αυτές τις ώρες της πτήσης, πετάει και η σκέψη του και πλημμυρίζει με μνήμες από το παρελθόν με αποκαλυπτικά γεγονότα, αλλά και με αναπάντητα μυστικά που αναζητούν λύσεις.
Σε οκτώ ώρες όλα θα είναι αλλιώς. Θ’ αρχίσω να καταλαβαίνω όλα όσα τώρα μου διαφεύγουν.
Η ιστορία διαπερνά χρόνους από την Μικρασιατική Καταστροφή, κάπου στη Μ. Ασία το 1922, τον πόλεμο του ‘40,την χούντα και την μεταπολίτευση που ακολουθεί, μέχρι να φθάσει σε τωρινούς χρόνους, στη σύγχρονη εποχή. Η ιστορία της οικογενείας Αργυρίου απέναντι σε εκείνη της πατρίδας.
Ο Μενέλαος και η Ερασμία Αργυρίου μεταναστεύουν στην Αμερική επιβιβαζόμενοι στο υπερωκεάνιο «Νέα Ελλάς». «Σαν πατρίδα θα είναι εδώ», μας είπαν. Το “σαν” έκανε τη διαφορά».
Μετά αρκετά χρόνια γάμου αποκτούν τη μοναδική τους θυγατέρα τη Φρόσω, που της δίνουν το όνομα της χαμένης αδελφής της Ερασμίας και πρώτης συζύγου του Μενελάου. Η γιαγιά, πλέον, Ερασμία είναι ένα από τα πιο τραγικά πρόσωπα. Ξεριζωμένη από τον τόπο καταγωγής της εξακολουθεί να είναι μία γλυκιά γυναίκα, αναπολεί στιγμές, νοσταλγεί, αν και πονεμένη από το ασήκωτο φορτίο που της έχει επιφυλάξει η μοίρα.
Ποιοι είμαστε εμείς που θα τα βάλουμε και θ’ αλλάξουμε την ιστορία μας; Η κόρη μου σκληρή; Μην το ξαναπείς αυτό για τη μάνα σου, η αγριάδα κρύβει καλοσύνη, ένα παιχνιδάκι στα χέρια της ιστορίας είμαστε, αυτό, αυτό, αυτό είμαστε, παιγνιδάκι, ένα μικρό ασήμαντο παιγνιδάκι…
Η Φρόσω αποκτά δύο παιδιά, τον Τζόναθαν και την Αμαλία, αγνώστου πατρός. Απαρνιέται το πραγματικό της όνομα μαζί με όλη της τη ζωή και πνίγεται στο πιοτό να ησυχάσει.
Κάποιος είπε ότι όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες είναι ευτυχισμένες με τον ίδιο τρόπο και μόνο οι δυστυχισμένες είναι δυστυχισμένες με τον δικό της η κάθε μία τρόπο.
Ο Τζόναθαν ακροβατεί στην εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν και αποζητά τη λύτρωση. Η Αμαλία, ευαίσθητη πολύ, αδυνατεί να επουλώσει τραύματα και βρίσκεται σε αδιέξοδο.
Η υπερβολή είναι το ρούχο της αγάπης. Αλλιώς η αγάπη σαν έκθετο βρέφος μαραζώνει.
Οικογενειακά τραύματα αντιπαρατίθενται με τα πολιτικά. Οικογενειακές σχέσεις, με κορυφαία τη σχέση μητέρας και κόρης, που αποδίδονται με συγκλονιστικούς διαλόγους, είναι μερικά από τα ζητήματα που θέτονται επί «τάπητος» με τον μαγευτικό τρόπο που έχει η Φωτεινή Τσαλίκογλου και μπορεί να αναδείξει.
Πεθαίνεις όταν δεν θυμάσαι εκείνους που αγαπάς. Πεθαίνεις όταν ο τόπος σου στο χάρτη μετακινηθεί.
(Έχει μεταφραστεί και κυκλοφορεί στην Αμερική, Αγγλία, Ιταλία και Γερμανία).
