Γράφει η Σοφία Σιγάλα
Το θέατρο είναι πολύ σημαντική ανθρώπινη ανακάλυψη! Έχει κάτι από τη ζωή στην πράξη του, αφού στην πραγματικότητα είναι η μίμηση μιας συμπεριφοράς. Κάτι δηλαδή που συναντάμε αρκετές φορές, ακόμα κι αν δεν είμαστε πάνω σε ένα σανίδι θεατρικό, μία σκηνή. Η μίμηση υπάρχει από τότε που ο άνθρωπος επικοινώνησε με κάποιον άλλον. Όχι απαραίτητα για λόγο κακό, αλλά γιατί αυτός ο τρόπος είναι ο πιο εύκολος για να αντιδράσει. Η μίμηση είναι η πιο κοινή πράξη της ανθρώπινης ύπαρξης. Γοητεύει και αναπαράγει, γίνεται αιτία χλευασμού και καταδίκης -πράγμα που βρίσκω άδικο, μιας και η μίμηση είναι μηχανική ιδιότητα και όχι απαραίτητα κακότροπη συμπεριφορά- γίνεται μέτρο σύγκρισης και επιλογής.
Λεωφορείο ο Πόθος
Σε ένα μικρό διαμέρισμα στη Γαλλική Συνοικία της Νέας Ορλεάνης, ζει ένα ζευγάρι, ευτυχισμένα, όπως τουλάχιστον νομίζει. Η κοπέλα είναι η Στέλα και ο άντρας της είναι πολωνικής καταγωγής, από γενιά μεταναστών, ο Στάνλευ Κοβάλσκι. Εκεί θα φθάσει, με σκοπό να μείνει για ένα διάστημα η αδελφή της Στέλλας , η Μπλανς Ντυμπουά, μια γυναίκα κάποιας ηλικίας, καλλονή, που ζει με φαντασιώσεις, στον δικό της κόσμο και που για τον λόγο αυτό παρουσιάζει, λέγοντας συνεχώς ψέματα για το παρελθόν της, τη ζωή της όπως θα ήθελε να είναι και όχι όπως πραγματικά είναι. Η ρομαντική Μπλανς θα συγκρουστεί λόγω των διαφορετικών αντιλήψεων τους, με τον άντρα της αδελφής της , τον ρεαλιστή και αρκετά ωμό Κοβάλσκι, με αποτέλεσμα να διαδραματιστούν έντονες σκηνές πάθους και να υπάρξουν απρόβλεπτες εξελίξεις στη ζωή όλων.
Το εξαίρετο αυτό έργο, που έχει παιχτεί στις θεατρικές σκηνές όλου του κόσμου, αλλά και στη μεγάλη οθόνη, με τις εξαιρετικές πρωταγωνιστικές ερμηνείες των Μάρλον Μπράντο και Βίβιαν Λι, σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν, δεν είναι τίποτα άλλο από την απεικόνιση μίας κοινωνικής πραγματικότητας, ίσως γι’ αυτό και δόθηκε από τον συγγραφέα με τόσα πολλά στοιχεία ρεαλισμού.
Πραγματεύεται θέματα όπως η σχέση της φαντασίας με την πραγματικότητα και η σχέση του έρωτα με τον θάνατο, ενώ περιλαμβάνει και προβληματισμούς για τις κοινωνικές συγκρούσεις, όπως για παράδειγμα η σύγκρουση που δημιουργείται όταν η αντίληψη της κοινωνίας για ένα πρόσωπο δε συμπίπτει με την αντίληψη του ίδιου αυτού προσώπου για την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζει ή η εσωτερική πάλη που αναπτύσσεται, όταν η πραγματικότητα μέσα στην οποία ζει ένα πρόσωπο, δε συμβαδίζει με τις προσωπικές του φαντασιώσεις.
Όλη η σκηνή είναι ένα σπίτι μικροαστικό εκείνης της εποχής και ο δορυφόρος γύρω από τον οποίο κινούνται όλοι οι ήρωες είναι η Μπλανς, κι αυτό ίσως να είναι ένα τεχνικό μέσο του Ουίλιαμς για να δείξει και τον τρόπο με τον οποίο η ανδροκρατούμενη κοινωνία της εποχής αντιδρούσε απέναντι στις επιλογές και την ελευθερία μίας γυναίκας. Κι ενώ αυτό είναι το γενικό πλαίσιο που ανακαλύπτει ο αναγνώστης αρχικά και τείνει να χαρακτηρίσει και να πάρει θέση απέναντι στους ήρωες, σε μία δεύτερη ματιά, είναι δύσκολο να συνεχίζει σε αυτήν του τη θεωρία ή και άποψη.
Το Λεωφορείο ο Πόθος είναι μία συγκυρία παρεξηγήσεων που προκαλεί και το τραγικό τέλος της Μπλανς, και το σκληρό «μετά» της πράξης της. Στην πραγματικότητα, σε αυτήν την ιστορία δεν υπάρχει κακός και καλός με τη γνωστή έννοια των όρων. Μια πράξη μπορεί να γίνεται από κάποιον όχι επειδή είναι απόλυτα καλός ή κακός, αλλά επειδή αντιλήφθηκε κάτι με λάθος τρόπο. Οι τραγικοί ήρωες αυτής της ιστορίας είναι στην πραγματικότητα άνθρωποι που ψάχνουν την απλή ανθρώπινη επαφή. Όμως, επειδή βλέπουν κάτι διαφορετικό από αυτό που ο καθένας από αυτούς είναι, αντιδρούν με τον τρόπο που εκείνοι έχουν χαρακτηρίσει τον απέναντι τους. Θα μπορούσε να είναι μία σκηνή που παίζεται καθημερινά στην πραγματική ζωή. Γι’ αυτό και κρύβει τόση τραγικότητα. Βλέποντας ή διαβάζοντας το Λεωφορείον ο Πόθος κάποιος, είναι εύκολο να αναγνωρίσει στοιχεία πραγματικά που στο σύνολό τους δημιουργούν μια αριστουργηματική μυθιστορηματική φαντασία.
(Ο γιατρός μπαίνει στο δωμάτιο. Η νοσοκόμα τον κοιτάζει ερωτηματικά:) -Τον μανδύα, γιατρέ;
ΓΙΑΤΡΟΣ: Μόνο αν χρειαστεί.
(Βγάζει κι εκείνος το καπέλο του. Τώρα γίνεται κι αυτός ένα απλό πρόσωπο, χωρίς ιδιότητα με φωνή μαλακή και καθησυχαστική)
ΓΙΑΤΡΟΣ: Δεσποινίς Ντυμπουά…
ΜΠΛΑΝΣ: Πέστε της να με αφήσει
ΓΙΑΤΡΟΣ (στη νοσοκόμα): Αφήστε την κυρία.
ΜΠΛΑΝΣ: Όποιος κι είστε, εγώ πάντα στηρίχτηκα στην καλοσύνη των ξένων…
(Όλοι κάνουν πίσω, καθώς η Μπλανς και ο γιατρός βγαίνουν από την κουζίνα κρατώντας του σφιχτά το μπράτσο)…
Ο Στάνλει και η Στέλλα συνεχίζουν να ζουν από εκεί που είχαν μείνει πριν έρθει στη ζωή τους η Μπλανς Ντυμπουά…
Λεωφορείον ο Πόθος, Τενεσί Ουίλιμας, Εκδόσεις Γκοβόστη, σκηνή ενδέκατη, σελ. 101
Συμπεράσματα; Μηνύματα που θα μπορούσαν να αφορούν τις ανθρώπινες σχέσεις προκύπτουν πολλά. Όπως ότι, μάλλον, πρέπει κάποιος να ερευνά καλύτερα κάτω από τις λέξεις και τι συμπεριφορές των ανθρώπων. Ίσως έτσι να καταφέρουμε να κερδίσουμε την επικοινωνία που ζητάμε και την ανθρωπιά που όλοι έχουμε μέσα μας κρυμμένη και τόσο πολύ έχουμε ανάγκη. Δεν είναι απαραίτητα τρελοί ή παραβατικοί οι άνθρωποι που δε μιμούνται τον δικό μας τρόπο…
